Bitcoin Taproot Güncellemesi
Taproot Güncellemesi
Mayıs ayının başlamasıyla birlikte; Taproot isimli altyapı güncellemesinin, Bitcoin’in blokzincir ağına entegre edilip edilmemesi konusunda madenciler tarafından gerçekleştirilecek oylama süreci de başlamış oldu. Uzun zamandır süregelen tartışmalar sonucunda gündeme gelen Taproot güncellemesi, Schnorr Signature adlı kriptografik imzalama tekniğiyle birlikte Bitcoin’in blokzincir ağında yapılabilecek çoklu işlemlerdeki katılımcı sayısının ve ağın gizliliğinin arttırılmasını ve işlem ücretlerinin ucuzlamasını hedeflemektedir. Bu yazımızda, Taproot güncellemesinin detaylarını ve madencilerin oylama sürecindeki mevcut durum incelenecektir.
Bitcoin Improvement Proposal (BIP)
BIP terimi, Bitcoin blokzincirinin güncellenmesiyle ilgili teklifleri ifade eder. Güncelleme talepleri, doğrudan ağın işleyişini değiştirecek mekanizmaları içerebileceği gibi sadece bilgilendirme amaçlı BIP’ler de mevcuttur. Güncellemeler, birkaç farklı yöntem kullanılarak madencilerin onayına sunulabilmektedir. Madencilerin, büyük bir çoğunluğunun güncellemeyi onaylaması halinde güncellemenin maddeleri ağa entegre edilirken, yeterli çoğunluğun sağlanamadığı hallerde güncelleme reddedilmiş kabul edilerek mevcut Bitcoin ağı işlemeye devam etmektedir.
Taproot güncellemesi; ağın gizliliği ve kompleks altyapısı ile ilgili önemli değişikliklerin gerçekleştirilmesini teklif etmek üzere, BIP-340, BIP-341, BIP-342 numaralı 3 adet BIP üzerinden madencilerin onayına sunuldu. Güncellemenin kabul edilmesi için madencilerin, 1 Mayıs — 11 Ağustos tarihleri arasında onaylayacakları bloklar üzerinden Taproot güncellemesini kabul ettiğini ifade eden sinyali göndermesi gerekmektedir. Onaylama sürecinin tam olarak işleme şekli şöyledir:
1 Mayıs — 11 Ağustos tarihleri arasında oylamanın gerçekleştirilmesi için 2 haftalık periyotlar belirlenmektedir. Dolayısıyla madenciler, fikirlerini değiştirmeleri halinde bir sonraki periyotta güncellemeyi onaylayabilirler. 2 haftalık bölümde Bitcoin ağında 2016 adet blok işlenmektedir. Güncellemenin onaylanması için 2016 adet bloğun en az 1815 tanesinde Taproot için onay verilmesi zorunludur. Bir başka deyişle 2 haftalık oylama periyotlarındaki blokların %90’lık kısmının Taproot için onay vermek üzere işaretlenmesi gerekmektedir. Periyotlar, 11 Ağustos tarihine kadar devam edecek olup, %90’lık çoğunluğun sağlanamaması halinde Taproot güncellemesi otomatik olarak geçersiz sayılarak teklif geri çekilecektir.
Madencilerin oylama sürecinin izlenmesi için 2 haftalık periyotlardaki blokların, Taproot güncellemesi için onaylanıp onaylanmadığı taproot.watch sitesi üzerinden izlenebilir. Örneğin 26 Mayıs tarihi itibariyle 2016 bloğun %15’lik kısmı güncelleme için onay almazken %24.48’lik kısmı ise henüz işleme girmedi. Ancak %90’lık bir çoğunluk arandığı için mevcut periyot süresince Taproot güncellemesinin kabul edilmeyeceği, %15’lik ret kararının ardından kesinleşmiş oldu. Bu nedenle, güncellemenin onaylanması için bir sonraki periyodun izlenmesi gerekecektir.
Taproot Neleri Değiştirecek?
Genel olarak Taproot güncellemesi, Bitcoin blockchain ağındaki işlemlere ek gizlilik özellikleri getirecek ve ağın 100–300 kişilik gibi çoklu işlemlerin farklı senaryolarla çalışabilmesini sağlayacak. Bu sayede Bitcoin ağının bir nevi akıllı kontrat altyapısına sahip olacağı söylenebilir.
Bilindiği üzere, Bitcoin cüzdanına sahip her bir kullanıcı, bir adet IBAN benzeri halka açık anahtar ile cüzdanın güvenliğini sağlayan bir adet gizli anahtara sahiptir. Bitcoin ağı üzerinde bir transfer işlemi gerçekleştirildiğinde, Bitcoin’i gönderen cüzdan sahibi, kendi özel anahtarı ile işlemi imzalar ve gönderilen bakiye sadece alıcının halka açık ve gizli anahtarlarıyla imzalanarak kullanıma hazır hale getirilebilir. Çoklu işlemlerde ise birden fazla cüzdanın anahtar kullanımına bağlı bir durum söz konusudur. Örneğin; A cüzdanından B cüzdanına BTC gönderilmek istensin. Ancak A cüzdanının ortak bir cüzdan olduğunu ve ancak Ali ve Elif adındaki örnek kullanıcıların kendi gizli anahtarlarıyla işlemi onaylamaları halinde BTC’lerin cüzdandan çıkacağını varsayalım. Bu durumda hem Ali’nin hem de Elif’in para gönderimi için ayrı ayrı kendi gizli anahtarlarını kullanmaları, ağda 2 ayrı işlem olarak gözükecektir.
İşlemlerin ağda gözükmesi, gizli anahtarların ifşasına neden olmaz ancak her bir imzalama, Bitcoin ağında ayrı bir işlem olarak görüldüğü için normal işlemlerden, yani çoklu imzaya gerek olmayan işlemlerden ayırt edilebilir. Çoklu işlemlerin bu şekilde ayırt edilebilmesi, işlemi gerçekleştiren cüzdanlar için güvenlik problemlerine neden olabilir.
Taproot ise yukarıda verilen örnekteki gibi Ali ile Elif’in imzalamalarını birleştirerek tek bir imza şeklinde göstermektedir. Bu sayede, çoklu imzalama süreci tek bir işlemde gerçekleştiği için sıradan işlemlerden ayırt edilememekte ve gizlilik arttırılmaktadır. Gelişmiş bir MAST (Merkle Abstract Syntax Tree) olarak tanımlanabilecek Taproot süreci aşağıdaki görselde gösterildiği gibi çalışmaktadır.
Pascal üçgenine benzeyen bu yapıyı aşağıdan yukarıya doğru okumak gerekir. Görselin en alt kısmında görülen DATA 1, DATA 2 gibi baloncuklar, her bir veriyi ifade eder. Bu veri, yukarıda bahsedildiği gibi çoklu bir imza olabileceği gibi işlemle eşleştirilmiş bir ‘koşul’ da olabilir. Burada koşuldan kastedilen, işlemin gerçekleşmesi için konulan çeşitli şartlardır. Örneğin, yukarıdaki örnekten devam edersek; Ali ve Elif’in işlemi imzalamaları sonucunda gönderilen BTC’lerin 3 ay sonra harcanmaya başlaması gibi bir koşul koyulabilir. Bu koşullar, ‘şu gerçekleşirse bu olsun’ tarzında birden çok şarta bağlanarak işlemlerle eşleştirilebilir. Görselin en altında görülen her bir DATA, işte bu koşulları veya çoklu imzaları ifade eden verilerdir. Görselde görüldüğü üzere, her bir veri, kendi kriptografik şifrelemesi olan ‘hash’ ile kodlanmaktadır. Ardından 2 verinin hash kodlarının birleşmesiyle yeni bir hash kodu oluşmakta ve bu süreç, tüm veriler tek bir hash kodu altında toplanana kadar devam etmektedir. Görselin en üstünde H7 ile görülen nihai hash kodu, işlemin Bitcoin ağında gerçekleşecek sıradan bir para transferi gibi gözükmesini sağlar ancak, içerisinde birden çok veriyi barındırır. Madenciler, görseldeki yapılanma sayesinde, nihai hash kodu üzerinden tek tek verilerin doğruluğunu sorgulayabilir fakat içeriğinin ne olduğunu göremez.
Schnorr Signature
Schnorr, yukarıda bahsi geçen halka açık ve gizli cüzdan anahtarlarının işlemleri kriptografik olarak imzalamasını sağlayan bir imza mekanizmasıdır. Schnorr, Taproot güncellemesinin içerisinde bulunmaktadır. Taproot için bahsedilen gizlilik sürecinde, birden fazla halka açık veya gizli anahtarın birleşimi, Schnorr mekanizması ile sağlanmaktadır. Schnorr, kısaca ağın daha efektif ve Taproot’un gizlilik parametreleri altında çalışmasını sağlamayı amaçlar.
Görselde, bir işlem için 3 ayrı anahtarın yani 3 ayrı cüzdanın imzalama süreci, Schnorr üzerinden modellenmiştir. Sol tarafta gözüken 3 ayrı cüzdan sahibi, 3 ayrı işlem için tek tek işlem yapmak yerine, imzalarını Schnorr sayesinde tek bir yerde toplamaktadırlar. İşlem, tek bir anahtar tarafından yani tek bir cüzdan tarafından gerçekleştirilmiş gibi gözükmesine karşın 3 ayrı işlem aynı anda işlenmektedir.
Schnorr mekanizmasının, birden çok anahtarı tek bir anahtar haline getirmesi, Bitcoin blokzincir üzerindeki bloklara daha fazla işlemin yerleştirilmesini sağlamakta ve aynı zamanda kullanıcıların işlem ücreti için ödedikleri komisyonu da düşürmektedir. Çünkü cüzdan anahtarları, mevcut Bitcoin ağında 70–72 byte boyutunda bir alan kaplamaktadır. Schnorr mekanizmasıyla birleşen cüzdan anahtarları ise 64 byte boyutundadır. Bu sayede yaklaşık %12 oranında verim artışının sağlanacağı tahmin edilmektedir. Schnorr sayesinde kullanıcılar, byte boyutundaki düşüş sayesinde madencilere daha az bir işlem maliyeti çıkartacağı için daha az komisyon öderler. Ayrıca kullanıcılar, birden fazla işlemi tek bir anahtarda toplayacakları için her bir işlemde komisyon ödemek yerine bir kez komisyon öderler.
Sonuç olarak; Taproot güncellemesi ve bu güncellemenin içerdiği Schnorr imza mekanizması sayesinde aynı anda daha çok işlem onaylanabilecek, kompleks (birden fazla koşullu) ve çok katılımcılı işlemler Bitcoin ağı üzerinde işlem görebilecek, Bitcoin ağının gizlilik seviyesi arttırılacak ve kullanıcıların ödediği komisyon miktarında düşüş gerçekleşecektir. Ek olarak, Taproot güncellemesi sayesinde Schnorr altyapısına sahip akıllı kontratlar da Bitcoin ağına entegre edilebilecektir.
Taproot güncellemesinin, Bitcoin’i regülasyonlarla olabildiğince kontrol altına almak ve ağ üzerindeki işlemleri izleyerek vergilendirmek niyetinde olan vergi daireleri gibi kamu otoritelerini memnun etmeyeceği tahmin edilebilir. Ancak Bitcoin’in merkeziyetsiz ve anonim yapısı, madencilerin kamu otoritelerinden bağımsız karar alabilmelerine olanak sağlamaktadır. Dolayısıyla; Bitcoin topluluğunun Taproot güncellemesini, bu tür düşüncelerden uzakta ve tamamen kendi dinamikleri içerisinde değerlendirerek kabul edip etmeyeceği önümüzdeki haftalarda ortaya çıkacaktır. Bununla beraber Bitcoin ağındaki bu demokratik oylama sistemi, bir kez daha Bitcoin’in merkeziyetsiz yapısının, ağın manipüle edilmesine ve kötü amaçlı kişilerce kullanımına karşı ne kadar dayanıklı olduğunu göstermektedir.
Hazırlayan: Berkay Aybey
Burada ifade edilen görüş ve yorumlar BV Crypto’ya aittir. BV Crypto, bu yazı temel alınarak yapılacak herhangi bir finansal işlemden sorumlu tutulamaz. Her yatırım ve ticaret hamlesi risk içerir. Karar verirken kendi araştırmanızı kendiniz yapmalısınız.