İşlemlerinin daha hızlı gerçekleştirilmesini isteyen kullanıcılar, daha yüksek Gas ücreti ödeyerek işlem sıralamasında öncelik elde edebilmektedirler. Bu nedenle, madenciler de en yüksek Gas ücreti ödeyen kullanıcıların işlemlerini ilk önce onaylamaktadır. Bu durum, düşük Gas ücreti ödemek isteyen kullanıcıların uzun bekleme süreleriyle karşılaşmalarına ve sürekli daha yüksek Gas ücreti teklif edilmesi nedeniyle, Gas ücretlerinin yapay bir şekilde de artmasına neden olmaktadır.

EIP-1559, bu durumun önüne geçmek için işlemler için ödenecek Gas ücretini base fee (taban ücret) ile tip (bahşiş) olarak 2 ayrı kategoriye ayırmaktadır. Taban ücret, her kullanıcının ödemesi gereken minimum komisyon oranını temsil ederken, bahşiş ise mevcut duruma benzer şekilde, işlemlerinin öncelik kazanmasını isteyen kullanıcıların ödedikleri ekstra komisyon miktarıdır. Ancak bu durumun mevcut sistemdeki gibi yüksek bahşiş ödeyen kullanıcılar nedeniyle geri kalan kullanıcıların uzun bekleme süreleriyle karşılaşmaları beklenmemektedir. Çünkü EIP-1559, aynı zamanda Ethereum ağındaki blok boyutlarının 2 katına çıkartılmasını sağlamaktadır. Blok boyutunun 2 katına çıkması, normalden 2 kat fazla işlemin onaylanması anlamına gelmektedir ancak sistem biraz farklı çalışmaktadır.

EIP-1559, blok boyutlarını 2 katına çıkarsa da bloğun ortalama doluluk oranının %50 civarında olmasını hedeflenmektedir. Çünkü 2 kat fazla işlemin onaylanması, veri büyüklüğünü arttıracağı için ağın efektifliğini düşürebilir. Bu nedenle, ağda yoğunluğun yaşandığı dönemlerde blok içerisindeki doluluk oranı %50 seviyesine geldiğinde taban ücret giderek artacak ve ekstra işlemlerin yarattığı yük için ekstra ücret ödenmesini gerektirecektir. Dolayısıyla blok içerisindeki işlemler, bloğun %50’den fazla dolmasına neden olabilir ancak bu durumda ödenecek komisyon oranı yükselecektir. Ağda yoğunluğun az olduğu dönemlerde ise kullanıcıların çok düşük oranda bir bahşiş ödemesi, kullanıcının işleminin bir sonraki bloğa eklenmesini garantileyecektir. Taban ücret ve bahşiş olarak ikiye ayrılan komisyon gelirlerinin sadece bahşiş kısmı madencilerin cüzdanlarına aktarılırken, taban ücret ile elde edilen gelir yakılacaktır. Bu sayede ETH arzının artış hızının azalması ve ETH fiyatının uzun vadede artış göstermesi beklenmektedir. Ethereum ağındaki yoğunluğun fazla olması halinde ETH arzının deflasyonist bir yapıya sahip olması yani dolaşımdaki ETH miktarının artış yerine azalışa geçmesi beklenmektedir. Bu durumda ETH fiyatının daha agresif yükselmesi mümkündür.

Sonuç olarak, EIP-1559 geliştirmesiyle birlikte madenciler önemli miktarda bir komisyon gelirinden mahrum kalacaklardır. Ancak blok ödülleri ve bahşişlerden elde ettikleri gelir, ETH fiyatının artmasıyla birlikte uzun vadede değerlenerek bu açığı kapatabilir. Gelir dışında ise Ethereum ağındaki uzun bekleme süreleri ve pahalılık, blok boyutlarının yoğun dönemlerde ekstra taban ücret ödenerek arttırılması ve daha çok işlemin onaylanmasıyla çözülmeye çalışılmıştır. Ağdaki yükün artmaması için de blok boyutunun %50’sinin ortalama doluluğa sahip olması hedeflenmiştir. Bu geliştirme sonrasında kullanıcılar, ödemek istedikleri maksimum komisyon ücretini (taban ücret + bahşiş) belirleyebileceklerdir.

EIP-1559 geliştirmesinin oluşturulmasındaki ana motivasyon şüphesiz ki, bekleme sürelerinin azaltılması ve ağın ucuzlatılmasıdır. Özellikle DeFi alanındaki işlemlerin hızlı gerçekleşmesi oldukça kritiktir. Bu nedenle DeFi işlemleri için ödenen yüksek komisyon oranlarının düşmesiyle birlikte sektörün de daha efektif hale gelmesi beklenmektedir. EIP-1559, bu etkenler dışında madencilerin gelirlerindeki çoğunluğun tekrardan blok ödülleri ağırlıklı olmasını sağlama amacı taşımaktadır. Çünkü, Gas ücretlerinden elde edilen gelirin fazla olması, ağın kötü niyetli madencilerin Gas ücretleri üzerinden gerçekleştireceği manipülatif ataklara karşı savunmasız hale gelmesine neden olmaktadır.

EIP-3198

EIP-1559 geliştirmesinin bir tür tamamlayıcısı niteliğindeki bir geliştirme olan EIP-3198, Ethereum ağına ‘BASEFEE’ kodunun entegre edilmesini içermektedir. Geliştiriciler, bu kod üzerinden blokta gerçekleşen taban ücret verisini güvenilir olarak elde edebilecektir. Bu sayede hem yeni bir sistem olan taban ücret yöntemi, akıllı kontratlara entegre edilebilecek hem de bu veri üzerinden gerçekleştirilebilecek kötü niyetli saldırılar engellenmiş olacaktır.

EIP-3554

Ana geliştirme olan ETH 2.0 güncellemesi hazır olduğunda madencilerin mevcut Ethereum ağını terk ederek yeni ağa entegre olmasını zorunlu hale getiren zorluk bombası (difficulty bomb), EIP-3554 ile birlikte Aralık 2021 tarihine ertelenmektedir. Zorluk bombası, mevcut Ethereum ağındaki blokların onaylanmasını neredeyse imkansız hale getirerek yeni işlemlerin gerçekleştirilmesini ve madencilerin gelir elde etmesini engellemektedir.

Zorluk bombası, daha önceki geliştirmelerde de ertelenmişti. Ancak erteleme periyotları genellikle uzun bir süreyi kapsamaktaydı. EIP-3554 geliştirmesi ise nispeten daha kısa bir erteleme öngörmekte ve zorluk bombasının aralık ayında gerçekleştirilmesine yönelik bir güncelleme getirmektedir. Erteleme sürecinin kısalması, ETH 2.0 geliştirmesinin tamamlanmasının yakın olduğu anlamına gelmektedir.

EIP-3541

Bu geliştirme sonrasında, Ethereum ağına ‘0xEF’ olarak başlayan kod yazılımları entegre edilemeyecek. Halihazırda bu şekilde yazılmış kodlar ise faaliyetlerine devam edebilecekler. Bu kod ile başlayan yeni yazılımların engellenmesi sayesinde EVM Object Format olarak adlandırılan formattaki kontratların artması engellenmektedir. Ethereum ağı üzerinde bu kontratların doğrulanmamış versiyonları bulunmaktadır. Doğrulanmamış kontratların temizlenmesi ve arama alanının daha da büyümemesi için bu formattaki kontratların çoğalmasının engellenmesi yönünde karar alınmıştır. İleride, yeni bir EIP ile bu formattaki kontratların kolayca tekrar aktive edilebileceği belirtilmektedir.

EIP-3529

Ethereum üzerindeki uygulama geliştiricilerinin daha efektif ve temiz çalışmalarını teşvik etmek için ‘Good State Hygiene’ adı verilen, geliştiricilere harcadıkları Gas ücretlerinin iadesini öngören bir tür teşvik sistemi mevcuttur. Geliştiriciler, ağ üzerinde kullanmadıkları depolama alanları ve kontratları temizleyerek, Gas ücretlerinin biriktiği ‘state slots’ denilen bir tür Gas depolama alanından Gas ücret iadelerini almaya hak kazanmaktadırlar. Ancak bu uygulama, ağın daha efektif çalışmasını sağlamak yerine geliştiricilerin Gas iadeleri üzerinden manipülatif hamleler gerçekleştirmesine neden olmaktadır. Gas ücretlerinin düşük olduğu dönemde geliştiricilerin, iade süreçlerini başlatmadıkları, Gas ücretlerinin yükseldiği dönemde iadeleri alma eğilimi gösterdikleri belirlenmiştir. Bu durum, zaman zaman ağdaki GasToken’e erişimi kısıtlayarak efektifliği negatif etkilemiştir. Gas iade sürecinin ikinci bir negatif etkisi ise Gas iadelerinin, blok içerisinde kapladıkları alan nedeniyle blokların kullanmaları gereken Gas ücretinin 2 katına kadar artmasına neden olmasıdır. EIP-3529 ile Gas iade süreçlerinin blokta kapladığı yer düşürülecek ve ağın efektifliği arttırılacaktır. Teşvik mekanizmasının, yarardan çok zarara neden olması üzerine EIP-3529 geliştirmesi, Gas iade sürecinin ‘SELFDESTRUCT’ komutu için tamamen kaldırılmasını, ‘SSTORE’ komutu için ise iade oranlarının düşürülmesini sağlamaktadır. Bu sayede, iade edilen Gas ücretleri halen tatmin edici düzeyde kalacak ancak Gas ücretleri üzerinden gerçekleştirilecek manipülatif hareketlerin karlılık oranı düşecektir.

Ethereum Londra güncellemesi, 24 Haziran tarihinde Ropsten, 30 Haziran tarihinde Goerli ve 7 Temmuz tarihinde Rinkeby testnet ağlarında hayata geçti. Londra güncellemesinin, ana Ethereum ağına 4 Ağustos tarihinde entegre edilmesi beklenmektedir.

Hazırlayan: Berkay Aybey

Burada ifade edilen görüş ve yorumlar BV Crypto’ya aittir. BV Crypto, bu yazı temel alınarak yapılacak herhangi bir finansal işlemden sorumlu tutulamaz. Her yatırım ve ticaret hamlesi risk içerir. Karar verirken kendi araştırmanızı kendiniz yapmalısınız.