NFT Piyasasının 2. Çeyrek Raporu

Haziran ayının tamamlanmasıyla birlikte 2021 yılının ikinci çeyreği de noktalanmış oldu. Kriptopara piyasasının, ikinci çeyrek özelinde oldukça karamsar bir dönem içerisinde olduğu söylenebilir. Kriptopara fiyatlarının düşüşe geçmesiyle birlikte sektöre bağlı faaliyet gösteren DeFi platformlarında da oldukça ciddi hacim düşüşleri yaşandı. Ayrıca kriptopara kullanan aktif cüzdan sayılarında da önemli azalışlar gözlemlendi. Birçok göstergenin negatif seyrettiği, art arda olumsuz haberlerin geldiği ikinci çeyrek boyunca, istikrarını koruyan NFT sektörü oldukça dikkat çekti. Bu yazımızda, NFT sektörünün ikinci çeyrek performansını, çeşitli parametreler dikkate alınarak oluşturulan grafikleri inceleyerek analiz edeceğiz.

Cüzdan İstatistikleri

NFT’lerin alım-satım istatistikleri ve bu ticaretin yarattığı parasal büyüklük, sektörün canlı olup olmadığını göstermesi açısından oldukça önemlidir. Aşağıdaki grafik, geçen yılın ikinci çeyrek istatistiklerini (soldaki sütun), 2021 yılının ilk çeyrek istatistiklerini (ortadaki sütun) ve 2021 yılının ikinci çeyrek istatistiklerini (sağdaki sütun) karşılaştırmaktadır. Genellikle bir önceki yılın aynı dönemiyle yapılan karşılaştırmalar verimli olsa da bu analizimizde sadece 2021 yılının birinci ve ikinci çeyreklerini dikkate alacağız. Çünkü birinci çeyrek, kripto piyasasının oldukça agresif bir yükseliş döneminde olduğu bir dönemi temsil ederken, ikinci çeyrek ise tam tersine sert bir düşüşü temsil etmektedir. Bu nedenle birbirine oldukça zıt bu iki piyasa trendi içerisinde NFT sektörünü analiz etmek oldukça yeterli sonuçlar doğuracaktır.

Tablodaki ilk istatistik, aktif cüzdan sayılarını göstermektedir. Yani alış veya satış fark etmeksizin, NFT sektöründe hacim yaratan her cüzdan temsil edilmektedir. İkinci çeyrekteki aktif cüzdan sayısı, birinci çeyreğe göre %39’luk artış göstermiştir. Her bir cüzdan, bir kişiyi ifade etmez. Çünkü kullanıcıların birden fazla cüzdanı olabilir. O nedenle piyasaya yeni giren kullanıcı oranı %39 oranında artmış olmasa da, yine de kripto piyasasının düşüş gösterdiği bu dönemde önemli bir artış olduğu varsayılabilir. Cüzdan sayılarındaki artışın bir nedeni de kriptopara fiyatlarındaki düşüştür. Fiyatı güncellenmeyen NFT ürünler ucuzladığı için daha önce almak isteyip de fiyatları pahalı bulan kullanıcılar, bu dönemde NFT ürünlere ekstra ilgi göstermiş olabilir.
Alıcı ve satıcı istatistiklerine bakıldığında, her ikisinin de birinci çeyreğe göre artış gösterdiği görülmektedir. NFT ürün alan cüzdan sayısı %38 artarken, satan cüzdan sayısı ise %25 artmıştır. Yani aktif cüzdan sayısındaki artış, oldukça eşit bir şekilde dağılmıştır. Alıcı ve satıcı arasındaki bu artış, sektörün iştahının halen yüksek olduğunu ve NFT ürünlere olan talebin agresif şekilde sürdüğünü göstermektedir.
Son olarak, USD bazındaki ticaret hacmi, ikinci çeyrekte %48 artış göstermektedir. Cüzdan sayılarındaki artışa paralel bir şekilde sektöre giren para miktarında da önemli bir artış gerçekleşmiştir. Ayrıca ikinci çeyrekte kriptopara fiyatlarının düşmesi nedeniyle NFT ürünlerinin fiyatları güncellense de aynı fiyattan satılmaya devam eden ürünler de mevcuttur. Bu durum, ürünlerin USD bazında ucuzlamasına neden olmaktadır. Buna rağmen, USD bazındaki bu artışın, piyasada düşüş olmadığı bir ortamda daha yüksek oranlara ulaşabileceği tahmin edilmektedir.

Yukarıdaki grafik, cüzdanlar arasındaki trend eğilimini göstermektedir. Kırmızı renk, tüm aktif cüzdanları, yeşil renk alıcıları, mavi renk ise satıcıları göstermektedir. Grafiğe göre, aktif cüzdan sayısı ortalama 25–30 bin civarında dengelenmektedir. Ayrıca NFT alan cüzdanlar, satan cüzdanlardan her zaman fazla olmuştur. Bu durum, piyasanın doyum noktasına uzak olduğunu ve üretilen NFT’lerin halen yüksek ilgi gördüğünü göstermektedir. Satış gerçekleştiren cüzdanların daha fazla olması halinde, piyasadaki mevcut kullanıcıların yeteri kadar NFT sahibi olduğu ve kar etmek için ürünleri elden çıkarmak istediği söylenebilir. Bu durum, talebin doygunluk gösterdiğine işaret eder. Grafikte, henüz böyle bir sinyal olmadığı için sektörün mevcut yükseliş trendini sürdürmesi beklenmektedir.

Dapps vs. P2P

Yukarıdaki grafik, NFT bazlı uygulamalar üzerinde gerçekleştirilen hacim ile cüzdandan cüzdana gerçekleştirilen NFT ticaretinin hacmini karşılaştırmaktadır. Örnek vermek gerekirse, NFT ürünler kullanılarak oynanan bir oyun, NFT bazlı uygulamalardandır. Herhangi bir NFT ürün marketinden satın alınan dijital bir sanat eseri ise cüzdandan cüzdana gerçekleştirilen bir ticarettir. Grafikteki sarı renkli trend çizgisi, uygulamalar üzerindeki hacmi temsil ederken, mavi renkli çizgi, cüzdandan cüzdana gerçekleştirilen transferleri göstermektedir.

Grafikte, sarı rengin daha baskın olması sektör için oldukça olumludur. Çünkü NFT sektörünün, sadece sanat eserleri gibi belirli nesneler üzerinden yürüyen bir oluşum değil, çeşitli uygulamalar üzerinden işlevsellik sunan bir ekosistemi de başarıyla taşıyabileceğini göstermektedir. Bu sayede sadece NFT ürünlerini üretenler değil, bu ürünlere altyapı sağlayan alternatif projelerin de kazanç sağlamasıyla, sektörün çok daha kapsamlı bir hale geldiği görülmektedir. Uygulama bazlı NFT ticaretinin yüksek olması, aynı zamanda sürdürülebilir talep için de oldukça önemlidir.

Kullanım Sıklıkları

NFT uygulamaları üzerindeki hacim, bir önceki grafikte yüksek olmasına rağmen, kullanıcıların bu uygulamaları kullanım sıklıkları oldukça azdır. Yukarıdaki grafikte, uygulamaların kullanım sıklıkları kategorilere ayrılmıştır. Kullanıcıların her gün kullandıkları uygulamalar %100, 6 ayda bir girdikleri uygulamalar ise %1 olarak değerlendirilerek yukarıdaki oranlar tespit edilmiştir. Görüldüğü üzere, kullanıcılar genellikle NFT ürünlerin alım-satımı için zaman zaman uygulamaları kullanmaktadırlar. Ancak her gün kullanılan uygulamaların çoğunlukta olmadığı rahatlıkla söylenebilir. Bu noktada, Axie Infinity veya Gods Unchained gibi oyunlar öncülüğünde, oyun sektörünün ileride daha yüksek bir kullanım sıklığına sahip olması beklenebilir.

NFT Sektörlerinin USD Bazında Dağılımı

The NFT sector consists of products that are subject to purchase and sale for collector purposes at a rate of 66%. Examples of these products are avatars such as Hashmask, MeeBit. Such products, which possess a certain demand and fan base, find buyers at high prices, especially in second-hand sales. In USD terms, the popularity of collectable products is clearly seen, while the chart below points that sports and utility products are also very popular in terms of the number of trades.

NFT sektörü, %66 oranında koleksiyonerlik amaçlı alım satıma konu olan ürünlerden oluşmaktadır. Bu ürünlere örnek olarak Hashmask, MeeBit gibi avatarlar gösterilebilir. Belirli bir talep ve hayran kitlesine sahip olan bu tür ürünler, özellikle ikinci el satışlarda yüksek fiyatlara alıcı bulmaktadırlar. USD bazında bakıldığında, koleksiyon ürünlerinin popüleritesi net bir şekilde görülürken, aşağıdaki grafik alım satım adedi bakımından spor, ve işlevsel (utility) ürünlerin de oldukça popüler olduğunu göstermektedir.

Yukarıdaki ikinci çeyrek grafiği, satış sayısı bakımından hangi sektörün üstün olduğunu göstermesi dışında, NFT sektörünün, kriptoparaların düşüşüne verdiği tepkiyi de incelememize imkan vermektedir. Satış rakamları, Mayıs ayının başında zirve noktasına ulaşmasının ardından kısmi bir düşüş gerçekleştirmiş ancak hemen sonrasında tekrar toparlanarak 30.000–40.000 arasındaki seyrini sürdürmüştür. Dolayısıyla NFT sektörünün, düşüş trendinden ilk başta etkilenmesine rağmen, sonrasında oldukça güçlü bir duruş sergilediğini ve sahip olduğu talebi kaybetmediğini net bir şekilde söyleyebiliriz. Bu durumun sebepleri arasında iki önemli etken öne çıkmaktadır. Bunlardan birincisi, NFT sektörünün reklamının ünlü isim ve markalarca desteklenmesidir. Dünyaca ünlü Dolce&Gabbana’nın NFT alanına gireceğini açıklaması, Anthony Hopkins’in yeni filminin NFT olarak piyasaya sürülecek olması gibi herkesin bildiği ve saygı duyduğu isimlerin ve markaların NFT reklamı yapmaları, sektörün piyasadaki düşüşten minimum etkilenmesini sağlamış olabilir. İkinci olası etken ise kriptopara fiyatlarının düşmesiyle ucuzlayan NFT ürünleri almak isteyen kullanıcıların sektöre girmiş olmasıdır.

Sektörlere Göre Birinci ve İkinci El Satışlar

Aşağıda; her sektör için, birinci ve ikinci el satışlar, hem USD bazında hem de satış sayısı bazında değerlendirilmiştir. Soldaki pastalar, USD bazındaki ağırlıklandırmayı, sağdaki pastalar ise alım satım sayısı bazındaki ağırlıklandırmayı göstermektedir.

Satış sayısı bakımından, doğrudan eserin yaratıcısından alınan sanat eseri niteliğindeki NFT’ler %69 oranında baskın olmasına rağmen ikinci el piyasadaki %31’lik satış yoğunluğu, USD bazında %51’lik üstünlüğe sahiptir. Bu durum, ikinci el piyasada satılan eserlerin fiyatlarında, çok ciddi oranda olmasa da belirli bir artış ile satılabildiğini göstermektedir. İkinci el piyasada satış gerçekleştiren kişilerin, genellikle eserin yaratıcısından daha çok kazandığı söylenebilir.

Koleksiyon amacıyla satın alınan NFT’ler, %59 oranında doğrudan eserin sahibinden satın alınmakta ve %41 oranında ikinci el olarak satılmaktadır. Buna rağmen, USD bazında ikinci el piyasası %62 oranında baskın durumdadır. Bir önceki grafikteki sanat eseri kategorisindeki durumun hemen hemen aynısının koleksiyon ürünlerde de geçerli olduğu söylenebilir.

Oyun sektörü de yukarıdaki iki sektörle benzer istatistiklere sahiptir. Ancak oyun sektöründeki ikinci el piyasasının USD bazında elde ettiği üstünlük çok daha keskindir. Satış sayısı bakımından %32’lik bir paya sahip olan ikinci el piyasası, USD bazında %72 oranında baskındır. Bu durum, satın alınan NFT’lerin oldukça yüksek fiyattan el değiştirdiğini göstermektedir. Bazı oyun platformları, ticareti hareketlendirmek amacıyla kullanıcılara bazı görevler ve ödüller vaat eder. Görevler, genellikle daha önce piyasaya sürülmüş olan belirli kartların toplanarak koleksiyonun tamamlanmasıyla alakalıdır. Oyunlardaki ürünlerin, bu tür görevler neticesinde yüksek talep görerek daha yüksek fiyattan alıcı bulmaları mümkün olmaktadır. Grafikte, ikinci el piyasasının USD bazlı üstünlüğünün sebebi bu durum olabilir.

Metaverse, yani NFT ürünlerin kullanıldığı sanal dünyalar, istatistiki anlamda en olgun sektörlerden biri konumundadır. Satış sayısı bakımından neredeyse eşit bir görünüme sahip metaverseler, USD bazında bakıldığında da ciddi bir uçuruma sahip değildirler. İkincil marketin USD bazında kısmi bir üstünlüğe sahip olması oldukça olağandır. Kült hale gelen veya reklamı yapılan ürünler, zaman geçtikçe daha çok talep görebilir.

Spor ürünleri, daha önceki sektörlerden oldukça farklı bir yapı sergileyerek, birinci el satışların hem satış sayısı bakımından hem de USD büyüklüğü bakımından üstün olduğu grafiklere sahiptir. Yani, spor ürünleri satın alan kullanıcılar bu ürünleri ikincil marketlerde satmaya pek istekli olmamakla beraber sattıkları zaman da önemli miktarda kar elde edememektedirler. Spor NFT’lerinin henüz kült nitelik kazanmamış olmaları veya spor alanındaki talep yüksek olduğu için yeni platformların, piyasaya sürekli olarak yeni ürünler sürmesi neticesinde eski ürünlere talebin düşmesi de bu durumu tetikliyor olabilir. Bu nedenle spor NFT’lerinin oldukça yüksek bir talebe sahip olduğu ancak henüz olgun bir markete eriştiği söylenemez.

Utility, satış sayısı bakımından neredeyse tamamen birincil piyasa tarafından domine edilmektedir. USD bazında da ikincil marketlerin pek bir etkisinin olduğu söylenemez. Utility, işlevsel NFT ürünlerini temsil etmektedir. Bu ürünlere örnek olarak, en popüler utility NFT’lerinden olan Ethereum Name Service NFT’leri gösterilebilir. Bu NFT’ler, Ethereum adreslerinin isimlendirilmesini sağlar. Örneğin 0x12nj2nj1…. gibi kriptografik bir cüzdan ismi yerine, cüzdanınıza Berkay gibi bir isim verebilirsiniz. Dolayısıyla, utility ürünler zaten belirli bir ihtiyaç sonucunda satın alındığı için, bir başkasına satılma ihtimalleri oldukça düşük olmaktadır. Çünkü buradaki amaç, kar etme güdüsünden çok belirli bir ihtiyacın giderilmesidir.

****

Yukarıdaki çeşitli parametreler ve grafikler, NFT sektörünün ikinci çeyreği oldukça pozitif kapattığını ve agresif talebin sürdüğünü göstermektedir. NFT sektörünün içerisindeki alt sektörler, çeşitli olgunluk seviyelerine sahip olup, bu sektörlere bağlı uygulamaların rağbet görmesi, NFT sektörünün çok daha geniş alanlara yayılmasına olanak sağlamaktadır. Dünyaca ünlü çeşitli isim ve markaların da NFT konusunda oldukça erken dönemde yaptıkları hamleler de piyasa için umut verici sinyaller taşımaktadır. Ünlü isimlerin NFT alanındaki girişimleri, koronavirüsün en çok eğlence ve sanat dünyasını etkilemesinin ardından meydana gelen ekonomik zararı telafi etme isteğinden de kaynaklanmaktadır.

Bu rapordaki grafikler ve istatistikler, nonfungible.com sitesinin 2. Çeyrek raporundan alınmıştır. Raporun orjinal versiyonuna ulaşmak için tıklayın.

Hazırlayan: Berkay Aybey

Burada ifade edilen görüş ve yorumlar BV Crypto’ya aittir. BV Crypto, bu yazı temel alınarak yapılacak herhangi bir finansal işlemden sorumlu tutulamaz. Her yatırım ve ticaret hamlesi risk içerir. Karar verirken kendi araştırmanızı kendiniz yapmalısınız.